Trong quá trình đó, bất đồng ngôn ngữ được xem là rào cản lớn nhất. Rào cản này khiến chúng ta khó tiếp cận kho tri thức vô biên của nhân loại, khó nắm bắt những cơ hội giao lưu, giao tiếp không biên giới, những cơ hội việc làm trong môi trường doanh nghiệp đa quốc gia hoặc có yếu tố nước ngoài.
Chỉ tính riêng trong khu vực Đông Nam Á, với sự ra đời của cộng đồng kinh tế ASEAN, từ năm 2015, các chuyên gia, lao động có tay nghề của các nước ASEAN được phép tự do dịch chuyển lao động, được tạo điều kiện thuận lợi tham gia vào hoạt động thương mại và đầu tư xuyên biên giới để đáp ứng sự thiếu hụt nhân lực cho các nước trong khối.
Do vậy, ngoại ngữ trở thành “tấm visa” đầy quyền lực của lao động trong khu vực, giúp thâm nhập vào thị trường lao động của các quốc gia một cách chính thức và đầy triển vọng, giúp cải thiện thu nhập, đồng thời làm giàu thêm kinh nghiệm cho bản thân.
Phát biểu tại Hội thảo, đại diện trường Cao đẳng Văn Lang Sài Gòn chia sẻ: “Trong xu thế toàn cầu hóa và ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các quốc gia đang liên kết với nhau ngày càng chặt chẽ trên tất cả các lĩnh vực. Trong bối cảnh đó, việc học ngoại ngữ đã và đang trở thành nhu cầu chính đáng và cấp thiết của người người, nhà nhà, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ và những người trong độ tuổi lao động.
Bởi lẽ nếu chỉ với tiếng mẹ đẻ, có thể bạn sẽ bị giảm năng lực cạnh tranh và mất đi cơ hội làm việc trong những công ty đa quốc gia và thậm chí cả ở những doanh nghiệp trong nước nhưng có quan hệ hợp tác, giao thương với các đơn vị nước ngoài.”
Toàn cầu hóa đang đặt ra những yêu cầu cao hơn, toàn diện hơn đối với chất lượng nguồn nhân lực, trong đó, ngoại ngữ dần trở thành một nhu cầu thiết yếu của mỗi người, kể cả đối với những người lao động phổ thông hoặc lao động tự do.
Là một cơ sở giáo dục nghề nghiệp nằm trong hệ sinh thái giáo dục Văn Lang có gần 30 năm uy tín, chất lượng ở trong và ngoài nước, ngay từ những ngày đầu thành lập, Văn Lang Sài Gòn đã xác định mục tiêu cùng người học xây dựng lộ trình học tập và rèn luyện đáp ứng nhu cầu hội nhập sâu, rộng và nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường lao động quốc tế chuyên nghiệp. Văn Lang Sài Gòn định hướng người học cao đẳng ngày nay phải mang tâm thế “đẳng cấp cao”. Muốn có đẳng cấp thì phải không ngừng nâng cấp, “toàn cầu hóa” chính bản thân mình từ kỹ năng, nghiệp vụ vững vàng, đến khả năng sử dụng ngoại ngữ tự nhiên, tự tin vận dụng nó như một công cụ sắc bén để kết nối và phá bỏ mọi rào cản trên hành trình hội nhập quốc tế. Với mong muốn được tiếp thu và cập nhật thêm những ý kiến đóng góp với góc nhìn khoa học và thực tiễn của nhiều cá nhân, đơn vị trong và ngoài nước về việc dạy và học ngoại ngữ hướng đến mục tiêu không chỉ đáp ứng mà còn có khả năng đón đầu xu thế trên toàn thế giới, Trường Cao đẳng Văn Lang Sài Gòn tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Ngoại ngữ - Một trong những năng lực thiết yếu của người lao động Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế”.
Hội thảo được chuẩn bị trong thời gian gần một năm và nhận được hơn 30 bài tham luận đến từ những tác giả, nhóm tác giả ở các vừng miền khác nhau, có cả trong nước lẫn ngoài nước nhưng đều có điểm chung là có kinh nghiệm thực tiễn trong việc đào tạo ngoại ngữ, xem ngoại ngữ là một trong những thước đo năng lực lao động chuyên nghiệp. Sau thời gian tiếp nhận bài viết, tổ chức phản biện kín và góp ý, hoàn thiện, Ban Tổ chức đã lựa chọn đưa vào kỷ yếu 22 bài xoay quanh 2 nhóm chủ đề chính của hội thảo, bao gồm:
- Chủ đề 1: Một số khó khăn và kiến nghị sử dụng các phương pháp đào tạo mới trong việc giảng dạy ngoại ngữ tại các trường đại học, cao đẳng tại Việt Nam.
- Chủ đề 2: Nâng cao vai trò của ngoại ngữ đối với người lao động trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Kỷ yếu hội thảo tổng hợp những bài viết được đúc kết từ chính kinh nghiệm và tâm huyết của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu, các giảng viên, đại diện doanh nghiệp có những hoạt động đa dạng, thực tiễn gắn với công cụ ngoại ngữ và thấu hiểu điểm mạnh, điểm hạn chế về năng lực ngoại ngữ của người Việt Nam nói chung, lao động Việt Nam nói riêng và tình hình giảng dạy ngoại ngữ tại các trường hiện nay. Cùng với những luận điểm khoa học, nhiều bài viết còn đưa ra những kết quả khảo sát thực tiễn khiến chúng ta phải quan tâm. Điển hình là theo báo cáo trong một bài viết có nêu, tỷ lệ lao động Việt Nam đủ trình độ tiếng Anh để làm việc chỉ chiếm 5% lực lượng lao động. Tỷ lệ này được đánh giá là khá thấp khi so sánh với các quốc gia không nói tiếng Anh khác trong khu vực như Indonesia (10%), Malaysia (21%), Thái Lan (27%) (Nhandan.vn, 2022). Từ những số liệu này đã phản ảnh trung thực những vấn đề còn tồn đọng trong việc dạy và học ngoại ngữ hiện nay, độ chênh giữa chuẩn đầu ra của lao động và chuẩn đầu vào của đơn vị sử dụng lao động về năng lực ngoại ngữ.
Nhìn chung, các bài viết đã góp thêm đa góc nhìn, phân tích những nguyên nhân đa chiều và chia sẻ nhiều giải pháp, mô hình học tập, ứng dụng ngoại ngữ hiệu quả, cập nhật. Bên cạnh những bài viết mang tính khái quát, tổng hợp, phát triển từ nhiều kết quả nghiên cứu trước đó có giá trị và thể hiện tầm nhìn chiến lược, cũng có bài viết đi sâu vào giới thiệu, áp dụng các phương pháp đào tạo mới trong việc giảng dạy ngoại ngữ để thực sự tạo động lực cho cả người dạy và người học. Các giải pháp được chia sẻ trong các bài viết có tính thiết thực, đúc kết từ thực tiễn trong quá trình học tập, giảng dạy và làm việc trong môi trường ngoại ngữ của các tác giả, có thể áp dụng ngay vào việc cải tiến phương pháp tổ chức đào tạo, giảng dạy và học tập ngoại ngữ.
Hoàng Diệu
